15.1 Πληθωρισμός ή αποπληθωρισμός;
Καθώς στους επιχειρηματίες αρέσει να αυξάνουν τις τιμές και να επιτυγχάνουν το μεγαλύτερο δυνατό περιθώριο κέρδους, όταν έχουν ήδη συγκεντρώσει αρκετά χρήματα, ο γενικός πληθωρισμός αρχίζει να γίνεται ο μεγαλύτερος εχθρός τους. «Τρώει» τα αποταμιευμένα κέρδη τους κι έτσι οι «παλιοί ιδιοκτήτες» τείνουν να προωθούν την «σταθερότητα των τιμών».
Πρόκειται για μια αλλαγή των προτιμήσεων σε συνάρτηση με το χρόνο: στους ενεργούς επιχειρηματίες αρέσει ο πληθωρισμός, ενώ οι συνταξιούχοι πλούσιοι ολιγάρχες τον σιχαίνονται και προτιμούν καλύτερα τον αποπληθωρισμό.
Γιατί συμβαίνει αυτό; Ποιος είναι καλύτερος: ο πληθωρισμός ή ο αποπληθωρισμός;
Η απάντηση είναι προφανής: καλύτερος είναι ο μέτριος πληθωρισμός.
Μερικοί άνθρωποι ακόμα δεν μπορούν να το καταλάβουν και νομίζουν πως αν οι τιμές πέφτουν (αποπληθωρισμός), θα είναι σε καλύτερη θέση καθώς θα μπορούν να αγοράζουν περισσότερα και πως ο πληθωρισμός κλέβει τα χρήματά τους.
Αλλά η αλήθεια απέχει πολύ από αυτό.
Φανταστείτε μία επιχείρηση η οποία έχει αγοράσει μέσω δανείων κτήρια και μηχανήματα, ενώ έχει ενοικιάσει τον εξοπλισμό της.
Κάθε χρόνο πρέπει να πληρώσει τον ίδιο αριθμό δόσεων, ενώ έχει συγκεκριμένα σταθερά κόστη και αποσβέσεις.
Κάθε επιχειρηματικό σχέδιο περιλαμβάνει την ετήσια αύξηση των πωλήσεων, τουλάχιστον κάποιου %, μαζί με κάποιο % αύξησης των μισθών. Καθώς τα σταθερά κόστη και οι δόσεις δεν αλλάζουν, κάθε ο χρόνο η επιχείρηση πηγαίνει όλο και καλύτερα, καθώς οι αυξήσεις στους μισθούς αντισταθμίζονται και με το παραπάνω από τις αυξήσεις στις πωλήσεις.
Ακόμα και μια μη σωστά οργανωμένη επιχείρηση η οποία έκανε λάθη στην αρχή της λειτουργίας της, μπορεί να επιβιώσει και να ευημερήσει, καθώς κάθε επιπλέον χρόνος πληθωρισμού της φέρνει πρόσθετα κεφάλαια, κάνοντας έτσι τα σταθερά κόστη, αναλογικά με τις πωλήσεις, μικρότερα.
Επομένως ο μέτριος πληθωρισμός είναι ένας μεγάλος σύμμαχος για τους ενεργούς επιχειρηματίες και πραγματικά προωθεί την ανάληψη κινδύνων, καθώς μπορεί να βοηθήσει στη «διόρθωση» ορισμένων προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι νεοσύστατες εταιρείες, κυρίως όσον αφορά στις επενδύσεις σε πάγια στοιχεία.
Δεν χρειάζεται καν να είναι κάποιος επιχειρηματίας για να το καταλάβει αυτό.
Φανταστείτε ότι παίρνετε ένα δάνειο: κάθε χρόνο ο μισθός σας θα είναι λίγο μεγαλύτερος, άρα οι δόσεις του δανείου σας (που στην αρχή αντιπροσώπευαν μεγάλο μέρος του διαθέσιμου εισοδήματός σας) με τον καιρό γίνονται όλο και πιο εύκολη υπόθεση.
Αντιθέτως, αν οι τιμές πέφτουν, οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν την αντίθετη κατάσταση: δεν φτάνουν τους στόχους που είχαν θέσει στα επιχειρηματικά τους σχέδια και τα σταθερά τους κόστη, αναλογικά με τις πραγματοποιημένες πωλήσεις, γίνονται όλο και μεγαλύτερα.
Προφανώς, κάπως πρέπει να αντιδράσουν σ' αυτό για να επιβιώσουν· και το κάνουν με το μόνο τρόπο που μπορούν: μειώνοντας τους μισθούς και το προσωπικό τους.
Άρα όσοι νομίζουν ότι θα βρίσκονται σε καλύτερη θέση όταν υπάρχει αποπληθωρισμός, είναι πολύ πιθανό να καταλήξουν άνεργοι και να αναρωτιούνται γιατί δεν μπορούν να επωφεληθούν από τις πιο χαμηλές από ποτέ τιμές, αφού ο μισθός τους είναι τώρα μηδενικός. Και εξακολουθούν να πρέπει να πληρώσουν τις δόσεις του δανείου τους, που δε μειώθηκαν καθόλου!
Είναι ξεκάθαρο.
Μπορείτε να ρωτήσετε οποιονδήποτε πραγματικό επιχειρηματία, αν θα προτιμούσε
A) να υπάρχει ετήσιος πληθωρισμός 3% και να έκανε 3% αύξηση στους μισθούς ή
B) να πρέπει να εξηγήσει στους υπαλλήλους του ότι θα κάνει μείωση 3% στους μισθούς του επειδή και οι πωλήσεις έπεσαν κατά 3%.
Όλοι τους (όχι μόνο το 80% ή το 90%) θα επιλέξουν τον πληθωρισμό.
Επομένως ο μέτριος πληθωρισμός προωθεί πολύ την οικονομική ανάπτυξη και δίνει κίνητρα για επιχειρηματική δραστηριότητα και ανάληψη κινδύνων.
Αντιθέτως, ο αποπληθωρισμός είναι ανασταλτικός παράγοντας για τις νέες επιχειρήσεις και έχει καταστρεπτικά αποτελέσματα για τις υπάρχουσες.
Ακόμη και ο πιο τεμπέλης και ανίκανος πλούσιος, σε μια περίοδο υψηλότερου πληθωρισμού, θα προσπαθήσει να επενδύσει τα χρήματά του κάπου και έτσι θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας και οικονομική ανάπτυξη. Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο ο πληθωρισμός βοηθά την οικονομία να κινηθεί: αν παραμένεις στάσιμος, τα χρήματά σου χάνουν αξία. Επομένως πρέπει να συνεχίσεις να δραστηριοποιείσαι (δημιουργώντας επιχειρήσεις, παίρνοντας ρίσκα, έχοντας νέες ιδέες, προσλαμβάνοντας άτομα...).